Geniet van de voordelen van de cloud zonder persoonlijke gegevens in handen van iemand anders te leggen: NextcloudPi voor de Raspberry Pi maakt het mogelijk.
Dropbox, OneDrive, Google Drive of iCloud Drive: grote cloudproviders maken het al jaren gemakkelijk om altijd en overal toegang te hebben tot belangrijke documenten, foto’s of andere bestanden. Het nadeel: iedereen die commerciële providers gebruikt, geeft zijn gegevens ongefilterd in handen van derden.
Eigen cloud met NextCloudPi
De oplossing is je eigen cloud maken via opensource diensten zoals Nextcloud. Met Nextcloud is het mogelijk om bestanden en diverse functies zoals agenda’s of online notities te beheren op een eigen webruimte. De gegevens kunnen vervolgens gemakkelijk en veilig worden gesynchroniseerd op vrijwel elk aantal systemen met behulp van de verschillende clients van Nextcloud. Maar niet iedereen heeft een eigen webruimte beschikbaar of wil de bijbehorende kosten en onderhoud dragen. Zoals vaak het geval is, biedt de Raspberry Pi een alternatief! Met een beetje sleutelen is het mogelijk om de minicomputer uit te rusten met een Nextcloud instance.
De makers van Nextcloud bieden een eigen versie aan die direct op de Pi geïnstalleerd kan worden. In onze test bleek de ‘officiële’ versie behoorlijk ingewikkeld omdat er onder meer complexe databaseconfiguraties nodig zijn. Met het open source project NextCloudPi werkt het veel eenvoudiger. Het biedt een veel eenvoudigere installatie van Nextcloud voor de Raspberry Pi. In deze handleiding zullen we ons daarom concentreren op beginnen met NextCloudPi. Wil je liever overstappen naar de officiële versie, dan kun je hier de benodigde informatie vinden: https://nextcloud.com.
Nextcloud op Raspberry Pi – Vereisten
Het bedienen van Nextcloud op de Raspberry Pi werkt met Raspberry Pi 2 en hoger, maar de nieuwere modellen Raspberry Pi 3, Pi 3+ en vooral de Pi 4 leveren aanzienlijk betere prestaties in het dagelijks leven. Theoretisch is het ook mogelijk om de kleinere Raspberry Pi Zero voor Nextcloud te gebruiken, maar in de praktijk brengt dit door het gebrek aan aansluitingen behoorlijk wat extra inspanning met zich mee.
Om NextCloudPi te installeren heb je minimaal een microSD-kaart nodig met een capaciteit van 8 gigabyte. Idealiter breid je de opslagruimte van de Pi uit voor extra opslag met behulp van een usb-stick of een externe harde schijf (idealiter een externe SSD). De gegevens uit jouw persoonlijke cloud en de extensies uit Nextcloud komen hier later op terecht.
Verder is het aan te raden om de Pi rechtstreeks op je router aan te sluiten met behulp van een ethernet-kabel. Hoewel NextCloudPi ook via wifi werkt, zorgt een directe verbinding voor een aanzienlijk stabielere en snellere verbinding.
Installeer NextCloudPi
Er zijn twee manieren om NextcloudPi te installeren: je integreert het cloudsysteem in een bestaande Raspbian-installatie of je downloadt een voltooide Raspbian-image van de ontwikkelaarssite, waar NextCloudPi al is geïntegreerd. Als je al een kant-en-klare Raspbian gebruikt, open dan een terminal en voer het volgende commando in:
curl -sSL https://raw.githubusercontent.com/nextcloud/nextcloudpi/master/install.sh | sudo bash
Het installatiescript begeleidt je vervolgens bij het instellen van Nextcloud op de Raspi.
Je kunt de nieuwste versie van NextCloudPi downloaden en een tool als BalenaEtcher gebruiken om de gedownloade image over te zetten naar een SD-kaart waarvan je de Raspberry Pi opstart. Dit werkt net als een “normale” installatie van Raspbian. Instructies voor het instellen van een Raspberry Pi vind je hier. Na de installatie wordt aanbevolen om een leeg bestand met de bestandsnaam “ssh” (zonder aanhalingstekens en bestandsextensie) op de SD-kaart aan te maken. Hierdoor kun je indien nodig via SSH verbinding maken met de Pi.
NextCloudPi: aan de slag
Na het installeren van NextCloudPi sluit je de Pi aan op de router en een voeding. Zodra het opstarten is voltooid, heb je toegang tot NextCloudPi via de browser van een pc of Mac op hetzelfde netwerk. Hiervoor kun je in de browser van je keuze óf het IP-adres van de Pi (die je bijvoorbeeld in het routermenu kunt vinden) of het adres
https://nextcloudpi.local:4443
invoeren. Dit adres kun je later gebruiken om toegang te krijgen tot het beheer van je Nextcloud-installatie, bijvoorbeeld om updates te installeren. Als je browser een beveiligingsfoutmelding weergeeft, kun je deze gerust negeren. Dit komt simpelweg omdat Nextcloud af fabriek geen eigen TLS-certificaat levert. Wanneer je het voor de eerste keer opstart, toont het systeem nu de standaard gebruikersnaam “ncp” en een complex wachtwoord dat je zeker moet kopiëren.
Zodra dit is gebeurd, klik je op “Activeren”. De volgende keer dat je NextcloudPi opent, word je begroet met een installatiewizard. Als deze niet standaard wordt geopend, ga dan naar het adres
https://ipadresdesNextcloudpi:4443/wizard
In het item “USB-configuratie” stel je een aangesloten usb-stick of harde schijf in voor gegevensopslag met Nextcloud. Klik op “Ja”, vervolgens op “Doorgaan” en ten slotte op “USB formatteren” om het formatteren te starten. Logischerwijs worden eventuele bestaande gegevens van het medium verwijderd. Klik ten slotte op de knop “Gegevens naar USB verplaatsen” om de gegevensmap te verplaatsen.
In de volgende stap, “Externe toegang”, probeert NextCloudPi nu de Pi zo in te stellen dat deze ook onderweg via internet toegankelijk is. Hiervoor is naast een DNS-service (de makers adviseren de gratis diensten NoIp of FreeDNS) ook port sharing in je router nodig. Helaas werkte de toegang op afstand in onze tests niet betrouwbaar, hoewel dit ook te wijten kan zijn aan lokale veiligheidsvoorschriften. Informatie over het instellen van externe toegang tot de NextCloudPi vind je hier .
Nu heb je toegang tot de Nextcloud-gebruikersinterface via het IP-adres van NextCloudPi of het adres “https://nextcloudpi”. Om in te loggen, gebruik je “ncp” en het wachtwoord dat je tijdens de activering hebt opgegeven. Je kunt dit later wijzigen in het menu “Gebruikers” rechtsboven. Het is nu ook mogelijk om clients op te zetten die data synchroniseren met de Pi-cloud. Installeer de juiste clients, geef het IP-adres van de Pi op en log in met de gebruikersinstellingen.
Het beheer van de NextCloudPi-installatie zelf wordt uitgevoerd door https://ipadresvanNextcloudpi:4443/wizard te openen. Hier kun je onder andere de toegangswachtwoorden voor de webinterface en de beheerconsole vervangen door je eigen wachtwoorden onder “nc- admin” of “NCP-wachtwoord”. Het instellen van certificaten, toegang op afstand of het installeren van Nextcloud-updates gebeurt ook via de console. Omdat de mogelijkheden zeer uitgebreid zijn, raden we aan ook de projectdocumentatie te raadplegen. Die vind je via deze link: https://help.nextcloud.com/t/staying-up-to-date/126259.